ارزشگذاری استارتاپ‌ها یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کارآفرینان و سرمایه‌گذاران است. یکی از روش‌های پرکاربرد و علمی برای این کار، روش تنزیل جریان نقدی (Discounted Cash Flow – DCF) است. در این مقاله، به زبان ساده توضیح می‌دهیم که روش DCF چیست، چه اجزایی دارد و چگونه می‌توانید آن را برای پروژه یا کسب‌وکار خود در اکسل یا گوگل شیت پیاده‌سازی کنید.
روش DCF چیست؟
روش تنزیل جریان نقدی یک تکنیک مالی برای محاسبه ارزش فعلی یک کسب‌وکار بر اساس جریان‌های نقدی آتی آن است. به بیان ساده:
-
ابتدا جریان‌های نقدی ورودی و خروجی (درآمدها و هزینه‌ها) پیش‌بینی می‌شوند.
-
سپس جریان نقدی خالص (Net Cash Flow) محاسبه می‌شود.
-
این جریان‌ها با یک نرخ تنزیل (Discount Rate) به ارزش فعلی تبدیل می‌شوند.
-
در نهایت ارزش استارتاپ به دست می‌آید.
این روش کمک می‌کند که ارزشگذاری شما مبتنی بر واقعیت‌های مالی و پیش‌بینی آینده باشد، نه صرفاً حدس و گمان.
اجزای اصلی مدل DCF برای استارتاپ‌ها
۱. جریان نقدی ورودی (Cash Inflow)
شامل:
-
درآمد حاصل از فروش محصولات یا خدمات
-
سرمایه‌گذاری‌های اولیه
-
حساب‌های دریافتنی
۲. جریان نقدی خروجی (Cash Outflow)
شامل:
-
هزینه‌های عملیاتی (پیرول، بازاریابی، زیرساخت و…)
-
مالیات‌ها
-
بدهی‌ها و تعهدات مالی
۳. جریان نقدی خالص (Net Cash Flow)
تفاوت جریان‌های ورودی و خروجی است که نشان می‌دهد کسب‌وکار در هر دوره (ماه، فصل یا سال) چه مقدار نقدینگی در دست دارد.
۴. نرخ تنزیل (Discount Rate)
نرخی است که نشان‌دهنده بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران و سطح ریسک کسب‌وکار است. این نرخ معمولاً ترکیبی از نرخ بدون ریسک و پریمیوم‌های ریسک بازار، صنعت و کشور است.
پیاده‌سازی روش DCF در اکسل یا گوگل شیت
برای اجرای مدل DCF کافی است یک فایل اکسل یا گوگل شیت ایجاد کنید و مراحل زیر را انجام دهید:
-
پیش‌بینی درآمدها
-
تعداد کاربران یا مشتریان
-
متوسط درآمد هر کاربر (ARPU)
-
حاشیه سود ناخالص
-
-
پیش‌بینی هزینه‌ها
-
حقوق و دستمزد (Payroll)
-
بازاریابی (Marketing)
-
سربار اداری، لایسنس‌ها، سرورها و هزینه‌های حقوقی
-
-
محاسبه جریان نقدی خالص
فرمول:جریان نقدی خالص = جریان‌های ورودی نقدی – جریان‌های خروجی نقدی
-
تنزیل جریان نقدی‌ها
با استفاده از فرمول ارزش فعلی (NPV):ارزش فعلی = جریان نقدی خالص ÷ (۱ + نرخ تنزیل) به توان تعداد دوره‌ها
-
محاسبه ارزش نهایی (Terminal Value)
معمولاً با استفاده از مدل رشد پایدار یا ضرایب مقایسه‌ای انجام می‌شود.
مثال عملی: پروژه در امارات
برای مشاهده بک مثال کامل به این نوشته مراجعه کنید.
فرض کنید یک استارتاپ تجارت الکترونیک در امارات قصد جذب سرمایه دارد. با استفاده از روش DCF:
-
سال اول جریان نقدی خالص: منفی ۱ میلیون یورو
-
سال دوم: +۱۷۱ هزار یورو
-
سال سوم: +۳.۳ میلیون یورو
-
ارزش نهایی: حدود ۱۰ میلیون یورو
پس از تنزیل این اعداد، ارزش فعلی استارتاپ حدود ۳ میلیون یورو برآورد می‌شود.
مزایا و محدودیت‌های روش DCF
مزایا
-
مبتنی بر داده‌ها و پیش‌بینی واقعی
-
قابل استفاده برای سناریوهای مختلف
-
شفافیت در تحلیل درآمد و هزینه
محدودیت‌ها
-
حساسیت بالا به مفروضات (به‌ویژه نرخ تنزیل و پیش‌بینی جریان نقدی)
-
نیاز به داده‌های دقیق و قابل اتکا
-
زمان‌بر بودن در مدل‌سازی
جمع‌بندی
روش تنزیل جریان نقدی (DCF) یکی از ابزارهای مهم برای ارزشگذاری استارتاپ‌ها است. با این روش می‌توانید بر اساس پیش‌بینی درآمدها، هزینه‌ها و جریان نقدی خالص، ارزش کسب‌وکارتان را تخمین بزنید و در مذاکرات جذب سرمایه حرفه‌ای‌تر ظاهر شوید.
اگر به دنبال ساخت یک فایل ارزشگذاری هستید، اکسل یا گوگل شیت بهترین ابزار برای شروع هستند. کافی است جریان‌های نقدی خود را دقیق پیش‌بینی کنید، نرخ تنزیل مناسبی انتخاب کنید و در نهایت ارزش نهایی کسب‌وکار خود را محاسبه کنید.
منبع:تحریریه بیلدزآپ، آکادمی دانایان