مقدمه
در دنیای امروز بازارها سریعا در حال تغییر هستند چراکه از یک‌سو آن‌ها بر پایه ایده‌ها و نوآوری‌ها بنیان شده‌اند و از سوی دیگر انسان‌های زیادی در سرتاسر جهان به رویاهای خود برای مالکیت و راه‌اندازی کسبوکار متوجه شده‌اند. این رویاها نه‌تنها مهم‌ترین عامل توسعه اقتصادی هستند بلکه خود نیازمند توجه ویژه می‌باشند؛ چه آنکه اگر یک رویای کارآفرینانه به شکل خوبی سازماندهی نشود می‌تواند منجر به شکست شده و هزینه زیاد مالی و انسانی را بر شخص کارآفرین و زندگی او متحمل کند. اکوسیستم کارآفرینی مدل‌های مختلف رشد و انکوباتوری کسب‌وکارهای نوپا را تاکنون تجربه کرده است و اکنون مدل شتابدهنده‌های استارتاپی در حال آزمون و تست می‌باشد. این سبک جدید از انکوباتوری در صورتی که به‌خوبی مورد ارزیابی قرار نگیرد می‌تواند خود به زمینه‌ای برای شکست تبدیل گردد.
تعریف شتاب‌دهنده
شتاب‌دهنده به‌عنوان یک مدل جدید پرورش کسبوکار، سازمانی است که هدف آن شتاب‌بخشیدن به ایجاد یک کسبوکار مخاطره‌ای جدید از طریق آموزش و مربیگری گروه‌های هم‌دوره‌ای، طی زمانی محدود می‌باشد. مراکز شتاب‌دهنده با در اختیار گذاشتن امکاناتی برای پرورش ایده‌های دانشجویان و محققان، شرایطی را فراهم می‌کنند که یک تفکر خام به دانشی عملی بدل شود تا بتوان از دل آن به کارآفرینی رسید.
مراکز شتاب‌دهنده با به‌کارگیری دیدگاه‌های خلاقانه و به صورت جمعی اقدام به اجرای ایده‌های خلاقانه می‌کنند. معمولاً حمايت شتاب‌دهنده‌ها از یک استارتاپ به‌صورت کمک‌های نقدی، تخصیص فضای کاری مناسب، تأمین تجهیزات اداری، آزمایشگاهی و کارگاهی، دعوت و حضور مربیان متخصص برای همراهی تیم‌ها، کمک‌های فکری و فنی، حمایت‌های قانونی، حقوقی، برگزاری تورها و دورهمی مرتبط با ایده‌ها می‌باشد. شتاب‌دهنده‌ها در ازاء حمایت‌های فوق، با بخش اجرایی قرارداد منعقد کرده و قسمتی از سود سهام آن استارتاپ را به مالکیت خود در می‌آوردند. ابعادی را که یک شتاب‌دهنده می‌تواند بهبود ببخشد عبارت‌اند از: در بعد انسانی موجب جذب و توسعه افراد توانمند می‌شود؛ در بعد تامین مالی منجر به جذب سرمایه می‌شود؛ از بعد زیرساختی، مکان و فضای کاری تخصصی فراهم می‌کند؛ بعد سیاست‌ها و برنامه‌ها شامل دولت و قانونگذاران می‌باشد؛ از سویی دیگر منجر به شبکه‌سازی شده و باعث ایجاد ارتباطات شبکه‌ای میان کارآفرینان و سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر می‌گردد و در بعد هنجارها و فرهنگ، فرهنگ‌سازی و شناخت اجتماعی میسر می‌گردد.
در سال‌های اخیر، شاهد ایجاد و اضافه‌شدن بخش جدیدی به اکوسیستم کارآفرینی یا همان هسته‌های شتاب‌دهنده بوده‌ایم. این برنامه‌ها حاوی اردوهای شتاب‌دهی که برنامه‌های آموزشی و مربیگری را به صاحبان ایده ارائه می‌دهند و آنان را در معرض تعداد زیادی از مربیان، شامل کارآفرینان قدیمی و باتجربه، سرمایه‌گذاران خطرپذیر و مدیران صنایع قرار می‌دهند.
ارزیابی استارتاپ‌ها
شتاب‌دهنده‌ها از یک فرایند ارزیابی و انتخاب چندمرحله‌ای و دقیق استفاده می‌کنند. در برخی شتاب‌دهنده‌ها ابتدا یک فراخوان باز برای دوره زمانی محدودی سازماندهی می‌شود که طی آن متقاضیان از طریق پلتفرم‌های آنلاین، درخواست خود را ثبت می‌کنند. سپس فرایند ارزیابی آغاز می‌شود که در آن کسب‌وکارهای نوپای متقاضی
شتاب‌دهی، ایده‌های خود را برای ارزیاب ارائه می‌دهند.
این فرایند در سال‌های اخیر تکامل یافته است و مرحله پیش‌شتاب‌دهی را نیز شامل می‌شود. پیش‌شتاب‌دهی، ابزارها و شرایطی را فراهم می‌آورد تا تیم و ایده، بهتر مورد ارزیابی قرار گیرد. درواقع طی این فرایند، شتاب‌دهنده‌ها بدون ورود به حوزه سرمایه‌گذاری، صرفاً از طریق ارائه برخی خدمات آموزشی محدود، سعی بر رصد عملکرد و ارزیابی ایده و تیم کسبوکار نوپا می‌کنند تا دقیق‌تر بتوانند تیم‌های موردنظر خود را بررسی و در مورد آن‌ها تصمیم‌گیری نمایند. این مرحله از یک‌سو نقش غربال اولیه در تشخیص ایده‌ها و تیم‌های خوب را دارد و از سوی دیگر امکانات و شرایط ورود به فرایند شتاب‌دهی را برای کسب‌وکارهای نوپا فراهم می‌آورد.
برنامه‌های شتاب‌دهی
برنامه‌های شتاب‌دهی دوره‌هایی با مدت محدود هستند که از کسب‌وکارهای نوپای هم‌دوره در فرایند شکل‌گیری حمایت می‌کنند. عملیات شتاب‌دهنده‌ها از سه مرحله اصلی «ارزیابی و انتخاب»، «شتاب‌دهی» و «روز ارائه» تشکیل شده است. اما اخیراً برخی از برنامه‌های شتاب‌دهی، بخشی را به فرایند ارزیابی و انتخاب خود افزوده‌اند که به آن «پیش‌شتاب‌دهی» گفته می‌شود. مرحله پیش‌شتاب‌دهی، متقاضیان ضعیف را در ابتدای فرایند غربال می‌کند تا کسب‌وکارهای نوپایی که به مرحله شتاب‌دهی راه می‌یابند احتمال شکست کمتری در کوتاه‌مدت داشته باشند.