نویسنده: محمد صادق سبحانی مدیر عامل تریگ‌آپ و عضو هیات مدیره بیلدزآپ. بر اساس گزارش‌های Pitchbook و CB Insights، صندوق‌هایی که با کمتر از ۵۰ میلیون دلار تشکیل شوند، به‌عنوان میکرو وی‌سی (Micro VC) شناخته می‌شوند. این صندوق‌ها معمولاً ۷۰ درصد از سرمایه خود را در استارت‌آپ‌های مراحل اولیه رشد سرمایه‌گذاری می‌کنند. رشد چشمگیر این مدل سرمایه‌گذاری در سطح جهانی، نشان‌دهنده اهمیت و تأثیر آن در اکوسیستم‌های نوآوری است.
رشد جهانی میکرو وی‌سی‌ها
بر اساس گزارش‌های بین‌المللی:
- تعداد صندوق‌های میکرو وی‌سی طی چند سال اخیر ۱۲۰ درصد افزایش داشته است.
- حدود ۵۸ درصد از این صندوق‌ها در ایالات متحده مستقر هستند.
- پیش‌بینی می‌شود که این روند صعودی تا سال ۲۰۲۹ ادامه پیدا کند.
دلایل رشد فزاینده میکرو وی‌سی‌ها در جهان
چندین عامل کلیدی باعث گسترش و پذیرش سرمایه‌گذاری‌های میکرو وی‌سی در سطح بین‌المللی شده است:
- افزایش تقاضای استارت‌آپ‌ها برای جذب سرمایه در مراحل اولیه رشد.
- پیشرفت‌های فناوری و نیاز به تأمین مالی برای توسعه نوآوری‌ها.
- تحمل ریسک بیشتر و انعطاف‌پذیری بالای میکرو وی‌سی‌ها در سرمایه‌گذاری روی استارت‌آپ‌های نوپا.
- چابکی و سازگاری بهتر در تعامل با استارت‌آپ‌ها، خصوصاً در فرآیند ارزیابی و راهبری.
چالش‌های اکوسیستم استارت‌آپی ایران و نقش میکرو وی‌سی‌ها
در حالی که روند جهانی به سمت رشد میکرو وی‌سی‌ها حرکت می‌کند، اکوسیستم استارت‌آپی ایران با چالش‌های متعددی روبه‌رو شده است:
- افزایش ریسک سرمایه‌گذاری به دلیل نوسانات اقتصادی.
- جذابیت بالای بازارهای موازی مانند طلا و ارز.
- رشد مهاجرت سرمایه‌های انسانی و کاهش استعدادهای داخلی.
با توجه به این چالش‌ها، سرمایه‌گذاری سنتی (VC) در ایران با ریسک بالا مواجه است و بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایلی به ورود به استارت‌آپ‌های مراحل اولیه ندارند. در اینجا، میکرو وی‌سی‌ها می‌توانند نقش کلیدی ایفا کنند.
میکرو وی‌سی؛ پلی میان شتاب‌دهنده‌ها و سرمایه‌گذاران خطرپذیر (VC)
در ایران، شتاب‌دهنده‌ها نقش مهمی در رشد استارت‌آپ‌ها ایفا می‌کنند، اما پس از خروج از این مراکز، بسیاری از استارت‌آپ‌ها با کمبود سرمایه برای ادامه مسیر مواجه می‌شوند. VCها نیز معمولاً حاضر به پذیرش ریسک این مرحله نیستند. در چنین شرایطی، میکرو وی‌سی‌ها می‌توانند به‌عنوان یک پل مالی میان شتاب‌دهنده‌ها و VCها عمل کنند و استارت‌آپ‌ها را برای جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان‌تر آماده سازند (Bridge Investment).
تفاوت‌های اکوسیستم ایران با جهان و نقش میکرو وی‌سی‌ها
یکی دیگر از تفاوت‌های اکوسیستم ایران با جهان، سطح بلوغ تیم‌های استارت‌آپی است. بسیاری از تیم‌های نوپا در ایران به یک سرمایه‌گذار فعال نیاز دارند که در زمینه توسعه مهارت‌های فردی و تیمی به آن‌ها کمک کند. معمولاً VCها چنین نقشی را ایفا نمی‌کنند، اما میکرو وی‌سی‌ها می‌توانند این خلأ را پر کنند و با حمایت مؤثر، زمینه رشد و بلوغ استارت‌آپ‌ها را فراهم آورند.
نتیجه‌گیری
با توجه به وضعیت فعلی اکوسیستم استارت‌آپی ایران، میکرو وی‌سی‌ها می‌توانند به‌عنوان یک راهکار مؤثر برای توسعه نوآوری و حمایت از استارت‌آپ‌های نوپا عمل کنند. این صندوق‌ها با سرمایه‌گذاری در مراحل اولیه، نقش کلیدی در تکمیل زنجیره نوآوری، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و افزایش کیفیت تیم‌های استارت‌آپی خواهند داشت. اگر ایران بخواهد در مسیر رشد و توسعه فناوری گام بردارد، توسعه میکرو وی‌سی‌ها یک ضرورت غیرقابل‌انکار خواهد بود.